دکتر کامران باقری لنکرانی استاد تمام دانشگاه علوم پزشکی شیراز ، با ارائه مقاله خود تحت عنوان " نابرابری ها در پاندمی کووید 19 " به کنگره ملی « رصد اجتماعی پاندمی کووید 19 »، گفت: کرونا، فاصله طبقاتی را بیشتر کرد و جبران آن نیز به کندی اتفاق می افتد.

   به گزارش خبرنگار وبدای دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، دکتر لنکرانی در سخنرانی خود، به پیام هشداردهنده دبیرکل سازمان ملل متحد در روز جهانی سلامت سال 2021 میلادی اشاره کرد و گفت که " بحران کووید 19 نشان داد که چقدر جوامع ما نابرابر هستند، و این نابرابری ها هم میان کشورها و هم درون کشورها دیده می شود  و کسانی که بیشترین آسیب را از کووید دیده اند، گروه های آسیب پذیر جوامع هستند و کسانی که دچار فقر و شرایط کار نامناسب و یا ایزوله اجتماعی شده اند ".

   بگفته وی، در پیام دبیرکل همچنین آمده بود که این نابرابر ها، و بی عدالتی ها، غیراخلاقی است و برای همه کشورهای غنی و فقیر، خطرناک است و اگر قرار باشد که از تبعات کووید رهایی پیدا کنیم ، باید به این نابرابری ها توجه ویژه داشته باشیم .

    وی گفت: یکی از مهمترین نابرابری ها در جهان، دسترسی به واکسن کووید 19 است، می بینیم که کشورهای مختلف آمارهای گوناگون دارند، کشورهای آفریقایی دسترسی بسیار پائینی به واکسن دارند، و این درحالی است که در سراسر جهان، بیش از 9 میلیارد و 360 میلیون دز واکسن استفاده شده، یعنی به ازای هر صد نفر، 122 واکسن تزریق شده ولی توزیع آن نابرابر است.

    این عضو هیات علمی دانشگاه که سابقه مسئولیت وزارت بهداشت را در کارنامه فعالیت خود دارد، افزود: در جوامع غنی هم ، توزیع واکسن یکسان نبوده ، بطوری که در برخی کشورها، مردم براساس دعوتنامه اینترنتی، واکسن دریافت می کنند و اگر اینترنت نداشته و یا ناتوان بوده و امکان مراجعه نداشته باشند، دسترسی به واکسن نیز ندارند.

    دکتر باقری لنکرانی ادامه داد: تا قبل از دوران کرونا، افراد غنی از سلامت بهتری برخوردار بودند، اما نرخ مرگ و میر و سالهای از دست رفته عمر در کشورهایی که از درآمد بالایی برخوردار هستند، به دلیل کووید 19 بالاتر شده است. و این موضوع، به داخل همان کشورها و نابرابری های آن کشورها بر می گردد.

    وی براساس مطالعات انجام شده، گفت: کشورهایی که نابرابری ها در ثروت و درآمد در آنها بیشتر بوده، نرخ مرگ و میر هم بیشتر بوده است، مثلا در مقایسه کشورهای امریکا و کانادا، مشاهده شده است که در کانادا نرخ مرگ و میر کمتر از آمریکا بوده و 37 درصد از تعداد مبتلایان در امریکا و 28 درصد از نرخ مرگ و میر در آمریکا، می تواند با عوامل ایجاد بی عدالتی و توزیع نابرابر ثروت رابطه داشته باشد. در واقع ، نشان می دهد که بی عدالتی و اختلاف طبقاتی می تواند ارتباط تنگاتنگی با نرخ مرگ و میر و نرخ ابتلا به کووید 19 داشته باشد.

    وی افزود: جهان در حال دوره بهبودی اقتصادی بعد از کووید 19 است و همه کشورها در 2020 میلادی، کاهش درآمد را تجربه کردند و حتی در کشورهای ثروتمند نسبت به کشورهای با درآمد کم و متوسط، بیشتر بوده است. اما نرخ بهبودی و روند بهبودی اقتصادی در کشورهای ثروتمند خیلی سریعتر است و در کشورهای با درآمد کم و متوسط، این روند با تاخیر در حال اجراست و پیش بینی آن هم ، سرعت کم بهبودی اقتصادی در این کشورهاست.

    وی توضیح داد: در واقع، کاهش درآمد برای همه کشورهای دنیا در سال 2020 میلادی رخ داده بود، ولی در سال 2021، جبران آن برای کشورهای غنی بیشتر بوده است. در بین کشورها هم از سال 1988 میلادی به بعد ما نوعی کاهش فاصله کشورها بلحاظ درآمدی را داشتیم و این کاهش بخصوص در بازه زمانی سال های 2008 تا 2013 میلادی، این فاصله ها کمتر شد، اما در دوران کرونا شاهد افزایش این فاصله درآمدی بین کشورها بودیم و در واقع، کشورهای فقیر در مقابل کشورهای غنی، فقیرتر شدند و هر چند که نرخ کاهشی آن کمتر بود، اما فاصله را افزایش داد.

   دکتر لنکرانی افزود: اوضاع در داخل کشورها هم، متاسفانه حاکی از نابرابری و بی عدالتی است، مثلا در گزارش منتشر شده از آمریکا، نشان داد که مرگ و میر کرونا در نژاد سیاه و مناطق با سطح درآمد پائین تر، بیشتر بوده و این گروه ها صدمات بیشتری از کرونا را تجربه کردند.

    وی اظهار داشت: در سطح فردی هم این نابرابری ها مشاهده می شود، کسانی که در گروه های اقتصادی پائین تری هستند، مجبورند که حتی اگر بیمار شدند، کار کنند و فرصت استراحت ندارند و کارگران روزمزد و ترس اخراج از محل کار و شرایط کاری آنان، امکان ابتلا را بیشتر می کند، ضمن آنکه امکان کار در خانه برای کارگران و کارکنان ساده و بدون مهارت، کمتر است . همینطور، سطح کم سواد سبب خواهد شد که این گروه ها بیشتر تحت تاثیر شایعات و خرافات قرار بگیرند و در واقع، " واکسن هراسی" در دو گروه " افرادی که سطح پائین سواد سلامت دارند " و " افرادی که در طبقات متوسط و سطح بالاتری از سواد سلامت را دارا می باشند "، بیشتر مشاهده می شود.

   دکتر لنکرانی در پاسخ به این سئوال که چه کسانی در کووید 19 فقیرتر شدند؟ گفت: یک مطالعه از کشورهای مختلف، نشان می دهد، افرادی که هیچ تحصیلاتی نداشتند، بیشتر تحت تاثیر کرونا قرار گرفته و دچار فقر شدند و بخصوص در مناطق شهری، کارگران روزمزد، خویش فرما و شاغلان بخش کشاورزی که نگرانی از کاهش درآمد داشتند، بیشتر از کرونا متاثر شدند. در واقع، کرونا فاصله طبقاتی را بیشتر کرده و جبران آن نیز کمتر اتفاق افتاده است.

    وی افزود: یکی از اتفاقات در کرونا، کار در خانه و دورکاری بود که باعث منفعت دهک های با درآمد بالا، بیشتر از دهک های پائین تر شد و این افراد، معمولا از میان کارکنان با سواد و با مهارت بیشتر بودند و این موضوع نیز یکی از عواملی است که شکلی از نابرابری را ایجاد کرد.

     وی گفت: کرونا کلا بازار کار را تحت تاثیر قرار داد و گزارش های منتشر شده از کشور استرالیا نشان می دهد که با وجود اینکه نرخ بیکاری در این کشور، حدود شش درصد است، ولی در دوران کرونا نرخ بیکاری این کشور تا 43 درصد افزایش یافت. طبقات فقیر بیشتر تحت تاثیر بودند و عدم حمایت مالی از این طبقات، تقریبا نظیر افراد بیکار، آنان را دچار مخاطرات مالی کرد.

    وی افزود: یکی دیگر از نابرابری ها، افزایش نابرابری در آموزش بود که براساس گزارشی از کشور آلمان، کلا در دوره کرونا فعالیت های آموزشی در همه دانشگاه ها و مراکز آموزشی کاهش یافت. اما آنچه که مهم است، دانش آموزانی که قبلا شاگردان موفقی هم نبودند و کارکردهای پایین داشتند، کرونا باعث تشدید مشکل آنان شد و این گروه بیشتر اوقات خود را به فعالیت های مضر مانند بازی های کامپیوتری و تماشای تلویزیون صرف کردند.

    بگفته وی، کرونا، نابرابری در دو گروه را در دسترسی آموزشی دامن زده است و در کشور ما نیز عدم دسترسی به امکانات ، هزینه بالای آموزش مجازی و یا کاهش درآمد خانواده که سبب اشتغال دانش آموزان در بازار کار و ترک تحصیل آنان شد، قابل مشاهده می باشد.

   وی گفت: به دلیل تفاوت های طبقاتی و موقعیت های اجتماعی، تفاوت در مواجهه با خطر ابتلا به کرونا و نتایج آن داشتیم و ما با یک بحران نابرابری روبه رو شدیم که اگر خوب نشناسیم، نمی توانیم با آن مقابله کنیم.

    دکتر لنکرانی افزود: یکی از مسایل مهم در این شرایط، این است که نمی توان مداخله یکسان برای همه داشته باشیم و اگر حمایت مالی و یا مداخله برای گروهی داشته باشیم، گویا به نابرابری ها دامن زده ایم ولی می توانیم دسترسی به امکانات را افزایش و آسان کنیم.

    وی همچنین با اشاره به شرایط مختلف در مداخلات قابل پیش بینی، تاکید کرد: با حمایت یکسان از همه و پرداخت یکسان یارانه برای همه، باعث افزایش شکاف طبقاتی خواهیم شد ولی می توانیم با حفظ کرامت انسانی ، برای گروه های نیازمند، حمایت بیشتری داشته باشیم.

   وی در پایان سخنانش، ابراز امیدواری کرد که این کنگره بتواند راهکارهای لازم را به سیاستگذاران و برنامه ریزان نشان بدهد.

    گفتنی است، اولین کنگره ملی « رصد اجتماعی کووید 19 »، روز یکشنبه به همت رصدخانه اجتماعی کووید 19، در دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، با شش پنل علمی تحت عناوین « چالش های سیاست کنترل پاندمی کووید 19، پیامدهای پاندمی کووید 19 در جمعیت آسیب پذیر، نابرابری ها در پاندمی کووید 19 و چالش ها و موانع پذیرش واکسیناسیون، چالش های سلامت روانی اجتماعی در پاندمی کووید 19 و چالش های سلامت اجتماعی در پاندمی کووید 19 » طی دو روز توسط متخصصان و محققان از دانشگاه های علوم پزشکی سراسر کشور برگزار شد.

انتهای پیام/

تهیه و تنظیم خبر: نعیمی پور