دکتر حمیدرضا خانکه رئیس دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی امروز در جمع خبرنگاران، ضمن بیان مسایل مربوط به علوم توانبخشی و سلامت روان و جایگاه خدمات این حوزه به عنوان سطح سوم خدمات نظام سلامت، اعلام کرد که ادغام خدمات توانبخشی در نظام شبکه خدمات بهداشتی کشور، سبب ارتقای سلامت جامعه و کاهش هزینه ها می شود.

   به گزارش خبرنگار وبدای دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، دکتر خانکه در این نشست خبری که با رعایت پروتکل های بهداشتی برگزار شد، گفت: طی سالهای گذشته با این اعتقاد اشتباه که خدمات توانبخشی، گرانقیمت بوده و استفاده از آن برای قشر خاصی پیش بینی می شود، این خدمات بیشتر در کلان شهرها وجود داشته و در شهرهای کوچک و روستاها، دسترسی به این خدمات وجود نداشته است، که توصیه ما برای جبران این کمبود، « ادغام خدمات توانبخشی در نظام شبکه خدمات بهداشتی کشور» است تا مردم ما در روستاها و شهرهای کمتر برخوردار نیز بتوانند از طریق شبکه خدمات بهداشتی، حداقل در غربالگری های اولیه و شناخت اول محدودیت ها و ناتوانی ها شرکت کرده، و از این طریق، حجم بستری در بیمارستان ها، هزینه های سلامت و هزینه های بیمه ها کاهش یابد، ضمن آنکه وقتی این امکانات در دسترس مردم نباشد، مردم این خدمات را دریافت نمی کنند، بیماری و محدودیتشان شدید شده و مزمن می شود، و زمانی به مراکز درمانی مراجعه خواهند کرد که خدمت زیادی را نمی توان به آنان ارائه داد.

    رئیس دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی تاکید کرد که ادغام ارائه خدمات اولیه توانبخشی در نظام شبکه، ضروری است، چرا که مطالعات بین المللی نشان می دهند، اگر همکاران در خانه های بهداشت تا مراکز جامع بهداشتی، اطلاعات اولیه افراد راجع به بیماری های مادرزادی، محدودیت ها و معلولیت های افراد را داشته باشند، حداقل می توانند با غربالگری، ارجاع بموقع داشته و قبل از اینکه افراد نیاز به خدمات گران قیمت و دور از دسترس پیدا کنند، محدودیت هایشان را تشخیص داده و سریعا نسبت به ارائه خدمات مراقبتی مناسب به آنان اقدام کرد.

جایگاه تاثیرگذار خدمات توانبخشی به عنوان سطح سوم خدمات نظام سلامت، مغفول مانده است

   دکتر خانکه، در راستای این موضوع، درباره جایگاه خدمات توانبخشی در ارتقای سلامت جامعه توضیح داد: در حال حاضر براساس آخرین مطالعه انجام شده در دنیا، حدود یک سوم مردم جهان یعنی حدود دو میلیارد نفر در طول زندگی خود نیاز به نوعی از خدمات توانبخشی دارند، قبلا نیز از سوی سازمان جهانی بهداشت اعلام شده بود که 10 درصد از مردم دنیا، نوعی از معلولیت، محدودیت یا ناتوانی را دارند که قادر به انجام امور شخصی نیستند و نیازمند خدماتی برای زندگی مستقل می باشند، و همچنین آخرین مطالعه انجام شده در دنیا که در مجله لنست چاپ شده، نشان می دهد که 30 درصد از مردم جهان که لزوما معلول هم نیستند، اما به دلیل محدودیتی که دارند، به خدمات توانبخشی نیازمندند.

   وی افزود: جامعه جهانی رو به پیرشدن است، کشورما نیز سرعت پیری بالاتری نسبت به دیگر کشورها دارد و میزان باروری خانم ها در طول دوران باروری، به کمتر از دو رسیده و نشان می دهد که نسل جوان ما در حال کاهش است و سالمندی ما بیشتر می شود، همه اینها نشان می دهد که ارائه خدمات توانبخشی، و خدماتی که می تواند به مردم کمک کند تا به درصدی از توانمندی برسند و یا به زندگی با کرامت برگردند، ضرورت دارد.

   رئیس دانشگاه علوم بهزیستی تصریح کرد: کشورهای توسعه یافته تکلیف خودشان را با خدمات توانبخشی روشن کردند، حجمی از منابع خودشان را اختصاص به این خدمات، حجمی را به سالمندان و با هزینه بخشی از منابع برای سازگاری شرایط محیطی و یا مناسب سازی های لازم جهت تردد افراد کم توان در جامعه و انجام امور شخصی بصورت مستقل را برای آنان امکانپذیر کرده اند تا افراد کم توان یا سالمندان بدلیل عدم حضور در جامعه دچار مشکلات بیشتر مانند افسردگی، گوشه گیری و یا آلزایمر نشوند.

   دکتر خانکه تاکید کرد که این نگرش، فلسفه " توانبخشی " است و در واقع توانبخشی ، بیش از یک علم است، بلکه یک فلسفه است، یعنی ارزش های حاکم بر جامعه وجود داشته باشد تا شرایط برای حضور افراد دارای محدودیت در جامعه ، همسان با افراد توانمند فراهم شود.

   وی به تاریخچه تاسیس دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی اشاره کرد و گفت: این دانشگاه از سال 1371 تاسیس شد برای اینکه شواهد علمی تولید کند، خدمات توانبخشی را توسعه بدهد، منابع موثقی را تامین بکند، و هم اکنون  22 گروه آموزشی، یک گروه مجازی و 8 مرکز تحقیقاتی در این دانشگاه فعالیت دارند، توسعه مراکز توانبخشی انجام شد، بیمارستان روانپزشکی رازی با قدمتی حدود یک صد سال، با ظرفیت 1385 تخت روانپزشکی، خدمات روانپزشکی و توانبخشی روان را به بیماران نیازمند ارائه می دهد و همچنین، بیمارستان توانبخشی رفیده به عنوان اولین بیمارستان توانبخشی کشور تاسیس شد، اما ظرفیت های علمی، آموزشی و خدماتی موجود در حوزه توانبخشی پاسخگوی نیاز مشکلات جسمی و روانی جامعه نیست.

   وی کمبود امکانات توانبخشی در کشور را با عدد و آمار بیان کرد که هم اکنون به ازای هر هزار نفر جمعیت کشور 1.2 تا 1.4 تخت درمانی بیمارستانی داریم، اما در خصوص تخت توانبخشی، با توجه به فعالیت فقط یک بیمارستان تخصصی توانبخشی در کشور (رفیده با 85 تخت) ،  فقط یک تخت توانبخشی  به ازای هر یک میلیون نفر جمعیت  داریم.

خدمات توانبخشی به رفع مشکلات و عوارض پس از یک دوره بیماری، کمک می کند

   رئیس دانشگاه همچنین درباره تاثیر خدمات توانبخشی در رفع مشکلات و عوارض بیماری ها گفت: افراد با بیماری های غیرعفونی که در دنیا بسیار گسترده است، به مراکز درمانی مراجعه می کنند و خدمات پزشکی دریافت می کنند و زمانی که از بیمارستان مرخص می شوند، نظامی برای پیگیری عوارض بیماری آنها وجود ندارد، مثلا افرادی که دچار سکته های قلبی و مغزی و یا بیماری هایی مانند دیابت یا نارسایی کلیه می شوند، پس از یک دوره بستری در بیمارستان، خدمات پزشکی دریافت می کنند، اما پس از ترخیص از بیمارستان، دستورالعمل مشخصی برای ارائه خدمات توانبخشی برای آنان  نداریم تا شرایطی را فراهم کنیم که فرد به زندگی مستقل و عدم وابستگی به خانواده برگشته و به عنوان یک نیروی تولیدی، فعالیت خود را در اجتماع از سر بگیرد.

    دکتر خانکه افزود: هم اکنون مشاهده می شود که بیماران دچار سکته مغزی، پس از ترخیص از بیمارستان و دریافت خدمات پزشکی و درمانی، با عوارضی در اندام ها مواجه هستند و بار زیادی را به خانواده ها تحمیل می کنند و پس از مدتی خانواده امکان نگهداری آنان را ندارد، و این افراد با مشکلات بیشتر روبه رو خواهند شد.

   بگفته وی، مطالعات نشان می دهند که بیشترین مشکلات جسمی مربوط به مشکلات اسکلتی – عضلانی و کمردرد است که سبب بیشترین مراجعات مردم به مراکز توانبخشی و دریافت این خدمات بوده و در ادامه آن، مشکلات سلامت روان مشاهده می شود.

   وی در عین حال به حمایت های وزرای گذشته و فعلی بهداشت از بیمارستان توانبخشی رفیده و بیمارستان روانپزشکی رازی اشاره کرد و افزود: این دو بیمارستان هم اکنون دارای خدمات به روز و خوبی هستند اما نسبت به جمعیت نیازمند کشور، کافی نیستند و این محرومیت دلایلی دارد که یکی از آنها، عدم وجود متولی مشخص برای خدمات توانبخشی در نظام سلامت کشور است.

خدمات توانبخشی، به متولی مشخص در ساختار وزارت بهداشت نیاز دارد

   رئیس دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی تصریح کرد: متاسفانه در نظام سلامت، برای خدمات توانبخشی و سلامت اجتماعی به عنوان سطح سوم خدمات سلامت که یک سوم جمعیت به آن نیاز دارند، ساختار تعریف شده ای نداریم، و نشان می دهد که این حوزه در اولویت قرار نمی گیرند و هرچند که مقام محترم وزارت بهداشت جناب دکتر نمکی و در حوزه های درمان و توسعه وزارت، حمایت های خوبی از این بخش می شود، اما برای سیاستگذاری، برنامه ریزی و هدایت، کنترل و اعتباربخشی خدمات توانبخشی، متولی خاصی وجود ندارد، جناب وزیر بهداشت نظر مساعد درمورد این موضوع دارند و معاون درمان وزارت روی این حوزه حساس هستند و از برنامه های ما حمایت می کنند، اما امیدوارم این اتفاق هم بیافتد و متولی مشخصی در ساختار وزارت بهداشت پیدا کند.

مشارکت متخصصان سلامت روان و توانبخشی اعصاب در زمینه بهبود عوارض ناشی از بیماری کرونا

   دکتر خانکه به شیوع بیماری کرونا در کشور اشاره کرد و گفت: حجم بالایی از افراد بیمار شدند، حجم بالایی از خانواده ها، عزیزی را از دست دادند و هرچند که مراکز درمانی با تلاش کادر درمان، شبانه روز تلاش می کنند که بیماران به بهبودی کامل برسند اما همواره این خطر وجود دارد که مردم ما از بابت این بیماری دچار آسیب شوند، در این بخش همه کشور مشارکت کردند، مقام معظم رهبری تفویض اختیار به ستاد ملی کرونا کردند، مدیران اجرایی کار می کنند، اخیرا طرح شهید سلیمانی مطرح شده که ان شاالله با مراجعه فعال به خانه های مردم، با قرنطینه افرادی که در تماس با بیماران بودند، و قرنطینه گروه های آسیب پذیر، امیدواریم مردم ما و دیگر کشورهای دنیا از این مشکل نجات پیدا کنند.

   وی افزود: اما بخش مغفول در این فرآیند، بحث سلامت روان بود که با همکاری نخبگان دانشگاه، بسته ای تحت عنوان " سلامت روان " جهت اجرا در قالب این طرح، تدوین شد و برای دکتر کولیوند مسئول پشتیبانی طرح شهید سلیمانی و معاونان محترم وزارت بهداشت ارسال شد، ضمن آنکه اعلام آمادگی کردیم که متخصصان حوزه سلامت روان دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی به گروه هایی که بیماری روانی داشتند و به کرونا مبتلا شدند، گروه هایی که پس از کرونا، دچار اختلالات اعصاب و روان شدند، گروه هایی که عزیزی را در اثر کرونا، از دست دادند و یا دچار مشکلات حاشیه ای این بیماری شدند، گروه های درمانگر یا کادر درمان و افرادی که مجبورند در درازمدت در قرنطینه باشند، خدمات سلامت روان ارائه می دهند.

   وی توضیح داد: دو بیمارستان روانپزشکی رازی و توانبخشی رفیده ، یک بخش را به بیماران پست کرونا اختصاص داده اند، این بخش در بیمارستان روانپزشکی رازی با 80 تخت بستری برای ارائه خدمات سلامت روان به بیماران بهبود یافته از کرونا که دارای تست منفی کرونا هستند، آماده خدمات دهی می باشد.

    وی افزود: در بیمارستان توانبخشی رفیده نیز یک بخش برای ارائه خدمات توانبخشی اعصاب آماده شده است و این دو بیمارستان درحوزه کرونا و در راستای خدمات طرح شهید سلیمانی، مداخلات درمانی و توانبخشی دارند و همچنین آمادگی داریم که خدمات « توانبخشی از راه دور » را برای افراد نیازمند ارائه بدهیم و برای همکاری با سامانه 4030  و ارائه خدمات حوزه روان نیز اعلام آمادگی کرده ایم.

    در بخشی از این نشست خبری، دکتر محمدرضا خدایی معاون آموزشی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی نیز اشاره ای به ساختار و حیطه فعالیت دانشگاه کرد که این دانشگاه با 22 گروه آموزشی تخصصی و هشت مرکز تحقیقات، علاوه بر  تعلیم و تربیت بیش از یک هزار و 800 نیروی متخصص در رشته های خاص سه حوزه سلامت  ( رفاه و سلامت اجتماعی، سلامت روانی و توانبخشی )، تمامی خدمات مربوط به این سه حوزه را از طریق دو بیمارستان تخصصی و دو کلینیک پزشکی و توانبخشی به بیماران و نیازمندان ارائه می دهد.

   وی افزود: این دانشگاه به دلیل وجود ظرفیت های علمی و تخصصی و امکانات منحصربفرد، در اجرای پروژه های ملی و منطقه ای مشارکت داشته و شایستگی کامل خود را در تولید شواهد علمی، استانداردها، پروتکل ها و گایدلاین های حوزه های مربوطه جهت استفاده در سطح کشور، نشان داده است.

انتهای پیام/

تهیه و تنظیم خبر: نعیمی پور